PIERWSZA POMOC - UDŁAWIENIE

Udławienia u dzieci do 1 roku życia

Nie rób nic, jeśli dziecko może oddychać, wydawać dźwięki lub gdy kaszle. Te objawy oznaczają, że do tchawicy dociera powietrze i dziecko samo wykrztusi z tchawicy to, co się tam znalazło. Wszelkie środki, które zastosujesz mogą zaburzyć ten naturalny proces i częściowe zablokowanie dróg oddechowych przekształci się w ich całkowite zatkanie.

Uważnie obserwuj co się dzieje, gdy trzeba - interweniuj. Gdy nie może oddychać ani wydawać dźwięków przełóż je sobie przez rękę, twarzą do dołu, tak, żeby jego głowa znalazła się niżej niż tułów. Nie uciskaj brzucha niemowlęcia. Nasadą dłoni wykonaj z wyczuciem 5 uderzeń w plecki dziecka, w miejsce pomiędzy łopatkami.

Jeśli uderzenia w plecy nie dadzą rezultatu, zastosuj 5 szybkich uciśnięć poniżej klatki piersiowej. Aby to zrobić, odwróć dziecko na plecy. Połóż je sobie na udach, aby jego głowa była poniżej tułowia. Palce wskazujący i środkowy jednej ręki połóż poniżej dolnej części mostka i wykonaj 5 szybko po sobie następujących uciśnięć.

Jeśli i to nie przyniesie rezultatów, odblokuj drogi oddechowe, chwytając język i żuchwę niemowlęcia między kciuk i palec. Sprawdź, czy nie widać obcego ciała w gardle. Spróbuj je wyciągnąć tylko, gdy jest dobrze widoczne.

Jeśli klatka piersiowa się nie unosi, powtórz sekwencję - 5 uderzeń w plecy i 5 uciśnięć - aż do skutku, każąc komuś wezwać pogotowie ratunkowe.

Gdy dławi się większe dziecko (powyżej 1 roku życia), również dorośli

Nakłoń do kaszlu. Wykonaj 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową (w trakcie uderzeń poszkodowany jest pochylony do przodu, a w przypadku dziecka - powinniśmy przełożyć je przez kolano z głową niżej), a jeśli to nie poskutkuje, zastosuj 5 rękoczynów Heimlicha, zwany też tłocznią brzuszną, i naprzemiennie kontynuuj. W przypadku dzieci manewr wykonuj delikatniej (z odpowiednio mniejszą siłą).

Wykonuje się 5 serii po 5 razy, gdy to nie przyniesie oczekiwanego rezultatu w ostateczności wykonujemy cisnieniowe przepchnięcie ciała obcego tj. metodą usta-usta, zamknięcie nosa, koniecznie rękoczyn Sellica i nagły, energiczny wdmuch powietrza. Jedno płuco w zupełności wystarcza, aby prawidłowo utlenić krew.

PIERWSZA POMOC - RESUSCYTACJA

PODSTAWOWE ZABIEGI RESUSCYTACYJNE U DOROSLYCH

Zadaniem osoby udzielajacej pierwszej pomocy jest utrzymanie przy zyciu poszkodowanego i nie dopuszczenie do powstania dalszych powiklan do chwili przybycia lekarza badz karetki pogotowia ratunkowego.


1. Upewnij sie, czy poszkodowany i wszyscy swiadkowie zdarzenia sa bezpieczni.

2. Sprawdz reakcje poszkodowanego:
•delikatnie potrzasnij za ramiona i glosno zapytaj:
"Czy wszystko w porzadku?"

3a. Jezeli reaguje:
•zostaw poszkodowanego w pozycji, w której go zastales, o ile nie zagraza mu zadne niebezpieczenstwo
•dowiedz sie jak najwiecej o stanie poszkodowanego i wezwij pomoc, jesli bedzie potrzebna, l regularnie oceniaj jego stan.

3b. Jezeli nie reaguje:
•glosno zawolaj o pomoc,
•odwróc poszkodowanego na plecy, a nastepnie udroznij jego drogi oddechowe, wykonujac odgiecie glowy i uniesienie zuchwy

*umiesc jedna reke na czole poszkodowanego i delikatnie odegnij jego glowe do tylu, pozostawiajac wolny kciuk i palec wskazujacy tak, aby zatkac nimi nos jezeli potrzebne beda oddechy ratunkowe,
*opuszki palców drugiej reki umiesc na zuchwie poszkodowanego, a nastepnie unies ja w celu udroznienia dróg oddechowych.

4. Utrzymujac droznosc dróg oddechowych wzrokiem, sluchem i dotykiem poszukaj prawidlowego oddechu
•ocen wzrokiem ruchy klatki piersiowej,
•nasluchuj przy ustach poszkodowanego szmerów oddechowych,
•staraj sie wyczuc ruch powietrza na swoim policzku.

W pierwszych minutach po zatrzymaniu krazenia poszkodowany moze slabo oddychac lub wykonywac glosne, pojedyncze westchniecia. Nie nalezy ich mylic z prawidlowym oddechem. Na ocene wzrokiem, sluchem i dotykiem przeznacz nie wiecej niz 10 sekund. Jezeli masz jakiekolwiek watpliwosci czy oddech jest prawidlowy, dzialaj tak, jakby byl nieprawidlowy.

5a. Jezeli oddech jest prawidlowy:
•ulóz poszkodowanego w pozycji bezpiecznej,
•wyslij kogos lub sam udaj sie po pomoc (wezwij pogotowie),
•regularnie oceniaj oddech.


5b. Jezeli oddech nie jest prawidlowy:
•wyslij kogos po pomoc, a jezeli jestes sam, zostaw poszkodowanego i wezwij pogotowie, wróc i rozpocznij uciskanie klatki piersiowej zgodnie z ponizszym opisem:
º ukleknij obok poszkodowanego,
º ulóz nadgarstek jednej reki na srodku klatki piersiowej poszkodowanego,
º ulóz nadgarstek drugiej reki na juz polozonym,


Ulóz nadgarstek jednej reki na srodku klatki piersiowej Nadgarstek drugiej reki ulóz na juz polozonym

º splec palce obu dloni i upewnij sie, ze nie bedziesz wywierac nacisku na zebra poszkodowanego; nie uciskaj nadbrzusza ani dolnego konca mostka,
º pochyl sie nad poszkodowanym, wyprostowane ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na glebokosc 4-5 cm,
º po kazdym ucisnieciu zwolnij nacisk na klatke piersiowa, nie odrywajac dloni od mostka. Powtarzaj ucisniecia z czestotliwoscia 100/min (nieco mniej niz 2 ucisniecia/s),
º okres uciskania i zwalniania nacisku (relaksacji) mostka powinien byc taki sam.

6a. Polacz uciskanie klatki piersiowej z oddechami ratowniczymi:
•po wykonaniu 30 ucisniec klatki piersiowej udroznij drogi oddechowe, odginajac glowe i unoszac zuchwe,
•zacisnij skrzydelka nosa, uzywajac palca wskazujacego i kciuka reki umieszczonej na czole poszkodowanego,
•pozostaw usta delikatnie otwarte, jednoczesnie utrzymujac uniesienie zuchwy,
•wez normalny wdech i obejmij szczelnie usta poszkodowanego swoimi ustami, upewniajac sie, ze nie ma przecieku powietrza,
•wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez okolo 1 sekunde (tak jak przy normalnym oddychaniu), obserwujac jednoczesnie czy klatka piersiowa sie unosi taki oddech ratowniczy jest efektywny,
•utrzymujac odgiecie glowy i uniesienie zuchwy, odsun swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa,
•jeszcze raz nabierz powietrza i wdmuchnij do ust poszkodowanego, dazac do wykonania dwóch skutecznych oddechów ratowniczych; nastepnie ponownie ulóz rece w prawidlowej pozycji na mostku i wykonaj kolejnych 30 ucisniec klatki piersiowej,
•kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30 : 2,
•przerwij swoje dzialanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, gdy zacznie on prawidlowo oddychac. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji. Jezeli wykonany pierwszy oddech ratowniczy nie powoduje uniesienia sie klatki piersiowej jak przy normalnym oddychaniu, wykonaj nastepujace czynnosci
•sprawdz jame ustna poszkodowanego i usun widoczne ciala obce,
•sprawdz, czy odgiecie glowy i uniesienie zuchwy sa poprawnie wykonane,
•wykonaj nie wiecej niz 2 próby wentylacji za kazdym razem, zanim podejmiesz ponownie uciskanie klatki piersiowej. Jezeli na miejscu zdarzenia jest wiecej niz jeden ratownik, ratownicy powinni sie zmieniac podczas prowadzenia reanimacji co 1-2 minuty, aby zapobiec zmeczeniu. Nalezy zminimalizowac przerwy w resuscytacji podczas zmian.


6b. Reanimacje ograniczona wylacznie do ucisniec klatki piersiowej mozesz prowadzic w nastepujacych sytuacjach:
•Jezeli nie jestes w stanie lub nie chcesz wykonywac oddechów ratowniczych, zastosuj ucisniecia klatki piersiowej.
•Jezeli stosujesz wylacznie ucisniecia klatki piersiowej, wykonuj je bez przerwy, z czestotliwoscia 100 usniec /min,
•Przerwij swoje dzialanie w celu sprawdzenia stanu poszkodowanego tylko wtedy, jezeli zacznie on prawidlowo oddychac. W innym przypadku nie przerywaj resuscytacji.


7. Kontynuuj resuscytacje do czasu gdy:
•przybeda wykwalifikowane sluzby medyczne i przejma dzialania,
•poszkodowany zacznie prawidlowo oddychac,
•ulegniesz wyczerpaniu

PIERWSZA POMOC - ZAWAŁ SERCA

OBJAWY ZAWALU SERCA:

•nagly, klujacy ból w okolicy mostka;
•wrazenie ciasnoty w klatce piersiowej;
•czesto promieniowanie bólu przez lewe ramie az do malego palca.
•niepokój, strach przed smiercia;
•chlodna, blada skóra, zimny pot;
•czasem nudnosci i wymioty;
•czesto nieregularny puls.

UDZIELENIE PIERWSZEJ POMOCY PRZY ZAWALE SERCA

Wlasciwie nie istnieja metody pierwszej pomocy przy zawale serca. Decydujaca w takich przypadkach jest szybka fachowa pomoc lekarska. W oczekiwaniu na lekarza, chorego nalezy ulozyc w pozycji odciazajacej serce, tzn. z lekko podwyzszonym tulowiem.

Bardzo wazne jest ulatwienie choremu oddychania. Dlatego nalezy mu rozluznic krepujace czesci garderoby. Na dlonie i rece mozna polozyc wilgotne, gorace oklady. W razie potrzeby trzeba zastosowac sztuczne oddychanie polaczone z uciskiem klatki piersiowej. Wazna role odgrywa takze uspokajanie chorego, gdyz zawalowi serca towarzyszy silny niepokój i strach przed smiercia, które dodatkowo pogarszaja jego i tak juz bardzo ciezki stan.

WAZNE

Niestety zawal serca moze sie powtórzyc, dlatego pacjenci po pierwszym ataku otrzymuja srodki z nitrogliceryna do zastosowania w naglych przypadkach. W razie interwencji, ratownik powinien sprawdzic, czy chory nie ma ich przy sobie.

PIERWSZA POMOC - UDAR MÓZGU

JAK ROZPOZNAC UDAR MÓZGU?

Zaburzenie ukrwienia mózgu prowadzi zawsze do dysfunkcji mowy i ruchu, dlatego tez wystepujacy u chorego nagly niedowlad stwarza podejrzenie udaru:


OBJAWY UDARU MÓZGU

•mdlosci;
•nagle wystepujace falowo, silne bóle glowy;
•zaburzenia mowy;
•porazenia dolnej czesci twarzy (czasem wiec opadajacy kacik ust);
•objawy porazenia ruchowego;
•zaburzenie czucia po jednej stronie ciala;
•utrata swiadomosci;

PIERWSZA POMOC PRZY UDARZE MÓZGU

Zagrozenie zycia spowodowane jest najczesciej zaburzeniem funkcji oddychania, której czesto towarzyszy utrata swiadomosci poszkodowanego. Zaburzenie funkcji oddychania moga doprowadzic do spiaczki.
Osrodek oddychania moze równiez byc zagrozony na skutek wzrostu cisnienia krwi w obrebie czaszki.
Glówne zadanie ratownika polega na podtrzymaniu podstawowych funkcji zyciowych, poniewaz z samym udarem nie moze on, niestety, sobie poradzic. Powinien wiec postepowac w nastepujacy sposób:
•Pacjenta nieprzytomnego ulozyc w stabilnej pozycji. Zapobiec w ten sposób ewentualnemu zapadaniu sie jezyka lub zachlysnieciu wymiocinami.
•W przypadku ustania oddechu, zastosowac sztuczne oddychanie.
•Przytomnego pacjenta ulozyc w bezpiecznej pozycji z lekko uniesionym tulowiem.
•Jak najszybciej wezwac lekarza pogotowia ratunkowego.

PIERWSZA POMOC - URAZ GŁOWY

Najbardziej rozpowszechniony jest podzial na urazy lekkie, srednio ciezkie oraz ciezkie.

Lekki uraz glowy:

To taki, po którym poszkodowany nie wykazuje niepokojacych objawów i najczesciej wystepujacy.
Taki typ urazu glowy wiaze sie z:
•otarciami naskórka,
•obrzekiem w miejscu urazu
•siniakami w miejscu urazu.
Czasami takie urazy moga wymagac opatrzenia opatrunkiem lub rzadziej zalozenia szwów.

Srednio ciezki uraz glowy:

Uraz glowy jest okreslany mianem srednio ciezkiego, jesli obserwowane objawy swiadczace o obrazeniach osrodkowego ukladu nerwowego.
Do objawów pourazowych zaliczamy:
•bóle i zawroty glowy;
•nudnosci;
•wymioty;
•zaburzenia swiadomosci;
•dezorientacje poszkodowanego co do swojej osoby, miejsca lub czasu.
Przewaznie takim urazom towarzysza takze zmiany miejscowe, takie jak opisano powyzej czyli:
•otarciami naskórka,
•obrzekiem w miejscu urazu
•siniakami w miejscu urazu.



Ciezkie urazy glowy:
Niezaleznie od ich przyczyny, charakteryzuja sie ewidentnymi, dlugo utrzymujacymi sie objawami swiadczacymi o uszkodzeniu osrodkowego ukladu nerwowego, a wiec:
•zaburzeniami swiadomosci trwajacym godziny, a nawet dni po urazie;
•drgawkami;
•wielokrotnymi wymiotami.


Poszkodowany wymaga pilnej konsultacji lekarza jesli :
•bezposrednio po urazie poszkodowany stracil przytomnosc;
•jest splatany lub zdezorientowany
•senny;
•wymiotuje lub zglasza nudnosci
•zglasza zaburzenia widzenia
•wystepuja drgawki
•obserwowane sa zaburzenia równowagi
Pilna konsultacja lekarska nie jest konieczna jezeli:
•nie stracil przytomnosci;
•nie zglasza ból i / lub zawrotów glowy;
•nie wymiotuje;
•logicznie odpowiada na pytania;
•nie zasypia w nietypowych dla siebie porach;
Poszkodowany który ulegl urazowi glowy powinien byc obserwowany przez kilka dni oraz ograniczyc swoja aktywnosc sportowa ruchowa.

PIERWSZA POMOC - PORAŻENIE PRĄDEM

Objawy porazenia pradem:

•Ból
•Poparzenia skóry
•Zaburzenia w oddychaniu
•Utrata przytomnosci

Pierwsza pomoc:

1.Nie wolno dotykac osoby porazonej pradem, zanim nie odlaczy sie jej od zródla pradu. Odlacz bezpieczniki (korki), wyjmij z gniazdka wtyczke urzadzenia elektrycznego, które spowodowalo porazenie. Uzyj do tego przedmiotu który nie przewodzi pradu (np. drewnianego kija od szczotki), odsun kabel elektryczny od poszkodowanego.

2.Sprawdz stan poszkodowanego
◦Czy jest przytomny
◦Czy oddycha

3.Wezwij Pogotowie Ratunkowe nr tel to 999 lub 112

4.Jesli ratowany nie oddycha przystap do reanimacji

5.Jesli ratowany jest nieprzytomny, ale oddycha, ulóz go w pozycji bocznej.

6.Zalóz opatrunek na oparzone miejsce.

7.Zostan z poszkodowanym do czasu przybycia Pogotowia Ratunkowego i przejecia opieki na poszkodowanym.

PIERWSZA POMOC - UŻĄDLENIE

Objawy:

•zmiany zabarwienia skóry, zasinienie
•obrzęk
•ból
•zaburzenia w oddychaniu, połykaniu
•wstrząs

Pierwsza pomoc

Ustal czy poszkodowany jest alergikiem, czy jest uczulony na użądlenia owadów np. pszczół, os, szerszeni itp. Jeśli poszkodowany jest uczulony to użądlenie może być zagrożeniem dla zdrowia i życia. Zagrożeniem żcia moze byc użądlenie w szyje, język, podniebienie, krtań, wewnętrzną powierzchnię policzka.

Jeśli poszkodowany NIE jest uczulony:

1.Wyciągnij żądło szczypczykami lub pęsetą. Staraj się nie uciskać żądła.
2.Zdejmij biżuterię, później może okazać się to niemożliwe.
3.Zdezynfekuj ranę.
4.Posmaruj miejsce użądlenia np. fenistil gel. Podaj do picia rozpuszczone w 1/2 szklanki wody 2 tabletki Calcium (wapna medycznego). Zmniejszy to uczucie swędzenia, bólu, złagodzi objawy. 5.W przypadku dużego obrzęku zastosuj zimne okłady lub okłady np. z Altacetu.
6.Poszkodowanego należy obserwować przez co najmniej godzinę i w przypadku pogorszenia stanu skonsultować się z lekarzem.


Jeśli poszkodowany JEST uczulony.

1.Zadzwoń na pogotowie ratunkowe 999 lub 112. Ta czynność może wykonać osoba która poprosisz o pomoc.
2.Wyciągnij żądło szczypczykami lub pęsetą. Staraj się nie uciskać żądła.
3.Jeśli poszkodowany ma przy sobie leki, które musi zażyc w przypadku użadlenia owada - pomóż mu je zażyć.
4.Zdejmij biżuterię, później moze okazać się to niemożliwe.
5.Zdezynfekuj ranę.
6.Posmaruj miejsce użądlenia np. fenistil gel. Podaj do picia rozpuszczone w 1/2 szklanki wody 2 tabletki Calcium (wapna medycznego). Zmniejszy to uczucie swędzenia, bólu, złagodzi objawy.
7.Daj poszkodowanemu kostkę lodu do ssania zmniejszy to obrzęk dróg oddechowych - oczywiście tylko wtedy kiedy poszkodowany jest świadomy i przytomny.
8.Obserwuj poszkodowanego kontroluj czynności życiowe w razie konieczności rozpocznij reanimacje.
9.Czekaj na przybycie pogotowia ratunkowego.


Jeśli użądlenie nastąpiło w szyję, język, podniebienie, krtań, wewnętrzną powierzchnię policzka:

1.Zadzwoń na pogotowie ratunkowe 999 lub 112. Ta czynność może wykonać osoba która poprosisz o pomoc.
2.Wyciągnij żądło szczypczykami lub pęsetą. Staraj się nie uciskać żądła.
3.Daj poszkodowanemu do picia rozpuszczone w 1/2 szklanki wody 2 tabletki Calcium (wapna medycznego). Zmniejszy to uczucie swedzenia, bólu, zlagodzi objawy oraz kostke lodu do ssania zmniejszy to obrzek dróg oddechowych - oczywiscie tylko wtedy kiedy poszkodowany jest swiadomy i przytomny.
4.Obserwuj poszkodowanego kontroluj czynnosci zyciowe w razie koniecznosci rozpocznij reanimacje.
5.Czekaj na przybycie pogotowia ratunkowego.

PIERWSZA POMOC - OPARZENIA

Przyczyny oparzeń spowodowane urazem termicznym:

•Płomień
•Gorące płyny
•Para wodna
•Żarzące się metale
•Promienie UV

Postępowanie:

1.Upewnij się, że nic Ci nie zagraża
2.Jeśli ubranie się pali lub tli - ugaś je. Do tego celu NIE używaj gaśnicy.
3.Wezwij pogotowie, jeśli oparzenie jest rozległe.
4.Zdejmij ubranie. Jeżeli ubranie jest wtopione w ciało, to nie zrywaj go, tylko wytnij ubranie wokół rany.
5.Jeżeli oparzona jest ręka, zdejmij biżuterię - zanim narastąjacy obrzęk uniemożliwi to.
6.Ochładzaj oparzoną część ciała czystą, chłodną wodą od 10 do 20 minut.
7.Po ochłodzeniu poczekaj, aż oparzona skóra wyschnie, następnie osłoń opatrunkiem oparzeniowym, np aqua gel, hydro gel, mokry opatrunek.

Czego NIE wolno robić:

• Nie wolno podawać niczego doustnie.
• Nie wolno smarować oparzonej skóry maściami, kremami, tłuszczami.
• Nie wolno przekłuwać pęcherzy.
• Nie wolno zostawiać ratowanego samego, jeśli oparzenie jest rozlegle.

Uwagi dodatkowe:

Jeżeli używasz opatrunku tradycyjnego, to przed jego zmianą na nowy: namocz go! W ten sposób zmiana opatrunku będzie mniej bolesna. Zwłaszcza przy zmianie opatrunków dziecku.